Direnç Nedir?
Merhaba arkadaşlar, bu yazımızda Dirençleri tanıyacağız. Direnç Nedir? Direnç Çeşitleri Nedir? Direnç Nasıl Hesaplanır? Ohm Yasası Nedir? Gibi sorulara cevap bulacağız.
Direnç kelime anlamı olarak bir etkiye karşı koyma, dayanma gücü gibi bir anlamı vardır. Elektrik devrelerinde ise direnç devrede akıma karşı bir zorluk göstererek akım sınırlaması yapar. Direncin birimi “Ohm(Ω)” dur. Denklemeler de ise “R” harfi ile gösterilir.
Ohm 'un ast katları; pikoohm, nanoohm, mikroohm, miliohm, üst katları ise; kiloohm, megaohm ve gigaohm 'dur.
Dirençlerin Devrelerde ki Görevleri:
- Devreden geçen akımı sınırlayıp belli bir değerde sabitler.
- Besleme gerilimini küçülterek diğer elemanların daha rahat çalışmasını sağlamak.
- Isı enerjisi üretmek.
- Devrelerde ki hassas devre elemanları yüksek akımdan koruyarak zarar görmesini engeller.
Dirençler yapısal olarak 3 farklı yapıda olabilir. Bunlar:
- Tel Sarımlı(Taş) Dirençler
- Karbon Dirençler
- Film(Metal) Dirençler
Tel Sarımlı(Taş) Dirençler: Krom-nikel, nikel-gümüş, konstantan, tungsten, manganin vb. Maddelerden üretilmiş tellerin porselen, bakalit gibi ısıya dayanıklı olan maddelerin üzerine sarılması ile üretilen dirençlerdir. Taş dirençler büyük güçlüdürler, bu nedenle de yüksek akım çeken devrelerde kullanılmaları uygundur. Aynı sebepten dolayı taş dirençlerin yaydıkları ısı da yüksek olacağından devre üzerinde bu tip dirençlerin yakınına elektrolitik kondansatör, diyot, transistör, entegre vb. ısıdan çabuk etkilenen elemanlar monte edilmemelidir.
Karbon Dirençler: Toz halindeki karbonun dolgu maddesi ve reçineli tutkal ile karışımından üretilir. Karbon dirençler büyük değerli dirençlerin yapılmasına uygundur. Karbon dirençler küçük akımlı devrelerde kullanılır ve güçleri 1/10 W ile 5 W arasında değişmektedir. Karbon dirençlerin değerleri renk koduyla kodlanmıştır.
Film(Metal) Dirençler: Film dirençlerin tolerans (hata) oranları %1-2 gibi çok küçük değerlerdir. Düşük tolerans değerleri ve yük altındaki yüksek kararlılıkları nedeniyle film dirençler hassas yapılı elektronik devrelerde sıklıkla tercih edilir.
Dirençler işlevsel olarak 2’ye ayrılır.
- Sabit Dirençler
- Ayarlanabilir Dirençler
Sabit Dirençler: Öngörülen sıcaklık ve toleransla, değeri sabit olan dirençlerdir.
Ayarlanabilir Dirençler: Öngörülen sıcaklık ve toleransla, maksimum ve minimum limitleri dahilinde ki herhangi bir değerinde ayarlanabilir dirençler, potansiyometre veya trimpot olarak ta bilinirler.
Ohm Yasası Nedir?
Elektrik devresinde direnç Ohm yasası ile hesaplanır. Ohm Kanunu’na göre, bir direncin terminalleri arasındaki potansiyel farkı ile üzerinden geçen akım doğru orantılıdır. V potansiyel farkını, I direnç üzerindeki akımı ve R direnci gösteriyorsa, bu üç değer arasındaki ilişki
V = IxR
formülü ile gösterilir.
Potansiyel farkının birimi Volt (V), akımın birimi Amper (A).
Direnç Nasıl Hesaplanır?
Direnç değeri hesaplama da kullanılan renk tablosu.
5 adet renk şeridi, soldan sağa şu değerleri ifade eder:
- 1.Şerit: İlk Basamak
- 2.Şerit: İkinci Basamak
- 3.Şerit: Üçüncü Basamak
- 4.Şerit: Çarpan Katsayısı
- 5.Şerit: Tolerans
Böyle bir 5 renkli direnç üzerinde hesaplama yapılırken önce 1. Şeritte ki rengin rakamı yazılır. Daha sonra 2. Şeritte ki rengin basamağı yanına yazılır. Son olarak ise 3. Şeritte ki rakam yanlarına yazılır. Ardından bu bulduğumuz sayıyla 4. Şeritte ki Çarpan Katsayısı çarpılır ve direncimizin değeri bulunur. Son şerit olan 5. Şerit ise bulduğumuz direnç değeri üzerinde % kaçlık bir tolerans değeri olduğunu gösterir.
Her devrenin vazgeçilmez elamanı olan direnci satın almak için buraya tıklayınız.